Máy ảnh DSLR là gì? Máy ảnh Mirrorless là gì? DSLR hay Mirrorless?

Trong bài viết này mình sẽ cùng bạn tìm hiểu xem:

• Máy ảnh DSLR là gì? Cơ chế hoạt động của nó ra sao?
• Máy ảnh Mirrorless (Hay máy ảnh không gương lật) là gì? Nó khác gì so với DSLR?
• So sánh ưu, nhược điểm của DSLR và Mirrorless?
• Chọn mua DSLR hay Mirrorless?

Nào chúng ta cùng bắt đầu nha!

1. Máy ảnh DSLR là gì? Cơ chế hoạt động của nó ra sao?

Máy ảnh DSLR là gì?

DSLR là viết tắt của “Digital Single Lens Reflex”. Hiểu một cách đơn giản, DSLR là máy ảnh kỹ thuật số sử dụng cơ chế gương phản xạ để phản chiếu ánh sáng vào kính ngắm quang học (đây là nơi bạn nhìn thấy hình ảnh bạn sắp chụp) hoặc để ánh sáng đi vào cảm biến ảnh khi gương phản xạ lật lên (hay nói cách khác là đưa gương ra khỏi đường đi của ánh sáng vào cảm biến ảnh)

Nói qua thì nghe có vẻ khó hiểu nhỉ? Nhưng không sao, bên dưới mình sẽ giải thích cụ thể hơn.

Cơ chế hoạt động của máy ảnh DSLR

Nhìn ảnh bên dưới để biết được cấu tạo cơ bản của DSLR:

 

Chú thích:

1. Ống kính
2. Gương lật hay gương phản xạ. Gọi nó là gương lật vì nó có thể lật lên để ánh sáng đi vào cảm biến hoặc đứng chắn để ánh sáng đi vào hệ thống kính ngắm quang học
3. Màn trập
4. Cảm biến ảnh
5. Màn hình tập trung
6. Thấu kính hội tụ
7. Lăng kính ngũ giác (Gọi đúng tên của nó phải là: “pentaprism”)
8. Ống ngắm hay thị kính

Cơ chế hoạt động cụ thể như sau:

• Khi gương lật chưa lật lên (Nó vẫn cản đường đi của ánh sáng vào cảm biến): Ánh sáng của vật bạn muốn chụp truyền qua ống kính (1) gặp gương phản xạ (2) đi vào lăng kính ngũ giác (7) trải qua một quá trình chuyển đổi ánh sáng đi vào thị kính (8). Lúc này khi nhìn vào thị kính bạn sẽ xem được chính xác những gì bạn muốn chụp
• Khi bạn muốn chụp ảnh: Gương phản xạ sẽ lật lên, màn trập (3) cũng mở ra, ánh sáng được đưa vào cảm biến ảnh (4). Màn trập vẫn mở để ánh sáng đi vào, khi nào cảm biến ảnh nhận đủ ánh sáng nó sẽ đóng lại, gương phản xạ lại quay trở về vị trí ban đầu để tiếp tục truyền ánh sáng vào thị kính

Tất nhiên quá trình chưa dừng lại ở đó, còn rất nhiều khâu xử lý ảnh phức tạp xảy ra sau đó nữa. Bộ xử lý sẽ lấy thông tin từ cảm biến ảnh, chuyển nó thành một định dạng thích hợp rồi lưu nó vào thẻ nhớ. Toàn bộ quá trình bên trên mất rất ít thời gian. Hiện nay một DSLR chuyên nghiệp có thể thực hiện toàn bộ quy trình này hơn 11 lần chỉ trong 1 giây!

Nếu bạn muốn tìm hiểu kỹ hơn nữa về DSLR hãy tham khảo một bài viết bằng Tiếng Anh tại Wikipedia

2. Máy ảnh Mirrorless là gì? Cách hoạt động ra sao?

Máy ảnh Mirrorless hay máy ảnh không gương lật là gì?

Bạn hãy nhìn ảnh so sánh này:

 

Toàn bộ ký hiệu trong ảnh vẫn như hình trên, chỉ thêm (9) là Kính ngắm điện tử

Mình chắc chắn bạn đã nhận ra sự khác biệt nằm ở đâu. Nhưng nếu hỏi bạn cái quan trọng nhất nằm ở đâu? Bạn sẽ trả lời sao? Nếu câu trả lời là: Gương phản xạ hay gương lật thì đúng rồi đó!

Máy ảnh Mirrorless không có gương lật, ánh sáng được truyền trực tiếp vào cảm biến do vậy nó sử dụng kính ngắm điện tử thay vì kính ngắm quang học như DSLR. Giờ bạn đã hiểu tại sao nó lại được gọi với cái tên máy ảnh không gương lật chưa?

Cơ chế hoạt động của máy ảnh không gương lật

Xét về mặt cơ học loại máy ảnh này đơn giản hơn rất nhiều khi so với DSLR. Ánh sáng của vật cần chụp đi qua ống kính (1), qua màn trập (3) vào thẳng trong cảm biến ảnh (4). Kính ngắm điện tử sẽ lấy thông tin từ cảm biến ảnh và hiển thị hình ảnh khi bạn nhìn vào. Bình thường màn trập (3) vẫn mở, nó chỉ đóng lại khi kết thúc quá trình phơi sáng.

3. So sánh máy ảnh DSLR và Mirrorless

 

Theo ý kiến riêng của cá nhân mình: Mirrorless sẽ là tương lai của máy ảnh chuyên nghiệp, nó sẽ ngày càng phổ biến và lấn át dần những chiếc DSLR. Điều quan trọng là bao giờ điều đó xảy ra thôi!

Sau đây chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu và so sánh ưu, nhược điểm giữa DSLR và Mirrorless:

Hạn chế của máy ảnh DSLR

Do sự phụ thuộc của DSLR vào hệ thống kính ngắm quang học nên nó có vài nhược điểm sau:

Kích thước và trọng lượng lớn

Do cần khoảng không gian để chứa hệ thống lăng kính và gương phản xạ nên DSLR luôn có phần thân rộng hơn cùng một phần đầu nhô ra. Chính điều này làm tăng kích thước của máy lên khá nhiều so với Mirrorless. Và điều tất yếu là: Nhiều thứ hơn thì sẽ nặng hơn!

Sự phức tạp trong cấu trúc cơ khí

Do hoạt động lật lên lật xuống của gương phản xạ, DSLR sẽ gặp phải một số vấn đề sau:

Tiếng ồn và rung do gương chuyển động:

Phải nói là khi chiếc gương này di chuyển nó tạo ra tiếng ồn khá khó chịu (màn trập di chuyển êm hơn rất nhiều). Nhưng nếu chỉ ồn không thì cũng chưa phải vấn đề gì lớn, gây rung máy mới là thứ phiền toái nhất. Rung máy có thể gây ra vấn đề lớn khi bạn chụp ở tiêu cự dài hay tốc độ màn trập chậm. Các nhà sản xuất đã cố gắng cải thiện điều này bằng các chế độ như: “Quiet” của Nikon hay tính năng “Mirror Lock-Up” và “Exposure Delay” để phơi sáng được thực hiện sau khi gương được nhấc lên sau một khoảng trễ nhất định. Tuy vậy đây vẫn là một nhược điểm không thể loại bỏ hoàn toàn!

Không khí di chuyển trong buồng máy ảnh và kết quả là bụi trên cảm biến

Khi gương di chuyển, không khí trong buồng máy sẽ di chuyển theo. Điều này sẽ cuốn bụi vào và kết quả cuối cùng là tất cả đống bụi này sẽ đọng lại trên cảm biến ảnh. Có thể bạn sẽ nói rằng: Chiếc gương này chắn bụi mới đúng chứ? Xét về mặt nào đó thì điều này đúng. Tuy nhiên mình nhận thấy rằng lượng bụi của bất kỳ máy DSLR nào đều nhiều hơn so với Mirrorless!

Giới hạn tốc độ chụp

Một chiếc máy ảnh DSLR chuyên nghiệp ngày nay có thể chụp được khoảng 11 tấm hình trong 1 giây. Nếu hiểu theo nghĩa đen tức là gương phản xả phải lật đi lật lại 11 lần trong một giây cùng với việc phải đóng mở màn trập cùng lúc nữa.

Để hiểu rõ hơn bạn hãy xem video này (chuyển đến 0:39 giây):

Bây giờ nếu bạn muốn tăng nó lên 15-20-30 hay thậm chí 100 lần trong 1 giây, điều gì sẽ xảy ra? Khả năng cao là sẽ te tua hết cả!

Không biết chắc chắn kết quả chụp

Mặc dù tất cả những gì bạn nhìn thấy trong kính ngắm quang học đều là ảnh thực tế và nó xuất hiện theo thời gian thực. Tuy nhiên trong nhiều trường hợp khi bạn chỉnh các thông số phơi sáng, bạn sẽ không biết trước kết quả ảnh chụp được sẽ ra sao.

Giá thành

Bạn thấy đó, một hệ thống phức tạp như vậy thì việc lắp ráp, căn chỉnh và sửa chữa cũng rất tốn kém cả về thời gian lẫn công sức. Đó là chưa kể đến việc các kết cấu này thường xuyên di chuyển với tốc độ rất nhanh thì nhu cầu được bôi trơn ở những nơi kim loại cọ xát với nhau là điều chắc chắn.

Và như vậy các máy ảnh DSLR luôn có giá rất cao, kể cả là phân khúc giá rẻ dành cho người mới chơi!

Ưu điểm của máy ảnh không gương lật

Máy ảnh mirrorless sinh ra để giải quyết những vấn đề của DSLR truyền thống (mặc dù hiện tại nó cũng chưa giải quyết được hết). Hãy cùng mình tìm hiểu xem việc bỏ đi một chiếc gương sẽ tạo ra những điểm nổi bật nào?

Kích thước nhỏ hơn, trọng lượng nhẹ hơn

Việc bỏ đi gương phản xạ cùng hệ thống kính ngắm quang học làm cho kích thước của dòng máy này giảm đi đáng kể. Và tất nhiên giảm kích thước cũng tương đương với việc giảm trọng lượng.

Xu hướng nhỏ hơn, mỏng hơn, nhẹ hơn xuất hiện trong tất cả các thiết bị điện tử mà bạn dùng hàng ngày. Trong đó có lẽ thân thuộc nhất chính là điện thoại, Tivi, máy tính… bất kể thứ nào không đi theo xu hướng này đều có thể bị loại bỏ dễ dàng!

Không có cơ chế gương lật còn đem lại rất nhiều lợi ích:

Ít tiếng ồn

Bạn chỉ nghe thấy tiếng của màn trập thôi! Chứ không phải tạch tạch bùm bùm như cái video bên trên nữa@

Ít rung máy hơn

Cái này là chắc chắn rồi! Không cần lật lên lật xuống một miếng kính có kích thước gần 3 cm thì êm hơn là cái chắc!

Ít bụi vào cảm biến hơn

Dễ dàng tháo ra để vệ sinh, không có lỗ cho ánh sáng đi qua gương phản xạ để xuống cảm biến lấy nét pha ở dưới buồng máy, không có sự dịch chuyển không khí trong buồng máy. Tất cả những điều này giúp cảm biến của máy ảnh của Mirrorless luôn sạch hơn so với DSLR

Tốc độ chụp (fps) rất nhanh

Rõ ràng là khi bỏ cái cơ chế gương lật, khả năng chụp liên tục của máy ảnh không gương lật sẽ không bị giới hạn bởi tốc độ lật của gương nữa!

Giá thành

Việc bỏ đi một vài thành phần sẽ giảm chi phí sản xuất, giảm chi phí căn chỉnh, giảm chi phí sửa chữa. Và người được hưởng lại chính là người tiêu dùng như chúng ta, vì giá sẽ rẻ hơn!

Những gì bạn thấy trong kính ngắm là những gì bạn nhận được

Nếu bạn tùy chỉnh cân bằng trắng, độ bão hòa, độ tương phản bạn sẽ thấy nó thay đổi luôn trong kính ngắm điện tử (EVF) hay trong màn hình LCD

Khả năng lấy nét sai lệch gần như không còn

Máy ảnh DSLR truyền thống với cơ chế lấy nét pha tuy lấy nét nhanh nhưng đôi khi lại thiếu chính xác. Nhưng với những máy ảnh mirrorless hiện đại sử dụng công nghệ lấy nét lai (tức là tích hợp cả công nghệ lấy nét pha và lấy nét tương phản) thì hầu như mọi ưu nhược điểm của 2 cách lấy nét đều đã được trung hòa!

Việc sử dụng kính ngắm điện tử cũng đem lại nhiều lợi ích hơn so với kính ngắm quang học:

Nhiều thông tin hiển thị trong EVF hơn

Với kinh ngắm quang học (OVF) luôn có một số thông tin nhất định được trình bày trong khung ngắm. Nhưng chúng là cố định và việc thay đổi khá là khó khăn. Còn với EVF bạn có thể cho vào đó bất kỳ thông tin nào bạn muốn!

Xem trực tiếp hình ảnh trên EVF

Không cần phải ngó xuống màn hình LCD nữa, mọi thứ luôn sẵn sàng trên EVF cho bạn

Xem lại hình ảnh ngay trong EVF

Tính năng này thì kính ngắm quang học không bao giờ có được. Và nó đặc biệt hữu ích khi bạn chụp ảnh ngoài trời nắng, việc nhìn vào màn hình LCD để xem lại bức ảnh vừa chụp trong điều kiện như vậy không thích một chút nào!

Không còn vấn đề với phạm vi kính ngắm

Kính ngắm quang học chỉ cho phép bạn quan sát khoảng 95% phạm vi ảnh thực tế được chụp. Nói cách khác là những gì bạn nhìn thấy trong OVF sẽ nhỏ hơn 5% so với những gì máy ảnh sẽ chụp. Điều này càng rõ ràng hơn với những máy DSLR có mức giá thấp

Nhưng với EVF thì sao? Tất cả đều là 100%! Bạn nhìn thấy gì thì chụp được vậy

EVF hiển thị nhiều “ánh sáng” hơn

Trong điều kiện ánh sáng yếu việc quan sát qua OVF thực sự gặp nhiều khó khăn. Nhiều khi bạn còn không biết vật thể đã được lấy nét chưa? Nhưng với EVF thì khác, độ sáng đã được “chuẩn hóa”, mặc dù có thể sẽ xuất hiện nhiễu hạt nhưng vẫn còn tốt hơn là cố đoán xem có cái gì trong OVF

Zoom kỹ thuật số ngay trong EVF

Bây giờ bạn hãy tưởng tượng: Bạn lấy nét thủ công bằng ống kính sau đó phóng to ảnh lên 100% bằng kính ngắm điện tử trước khi chụp. Có thể bạn chưa thực sự hình dung ra mình muốn nói gì, nhưng không sao bạn chỉ cần biết rằng: Một số máy ảnh không gương lật đã làm được điều này!

Theo dõi chủ thể cần lấy nét

Hiện Sony và một số hãng khác đã cho phép bạn lấy nét theo chủ thể di chuyển trong khung ngắm, chẳng hạn như mắt hay khuôn mặt. Mình nhớ không nhầm công nghệ này đã xuất hiện trên cả điện thoại Xperia của Sony!

Tuy nhiên công nghệ này vẫn đang trong giai đoạn hình thành và phát triển. Vì nó cần phải đáp ứng những nhu cầu cao cấp cho dân chuyên nghiệp, chẳng hạn như chụp chim đang bay

Không gây ảnh hưởng xấu đến mắt

Với OVF bạn cần cẩn thận khi chụp mặt trời, đặc biệt là với ống kính có tiêu cự dài. Nhưng với EVF thì bạn không cần quan tâm vì ánh sáng của vật được chụp không hề chiếu thẳng vào mắt bạn.

Hạn chế của máy ảnh Mirrorless

Cái gì cũng có nhược điểm của nó, chúng ta hãy cùng tìm hiểu xem máy ảnh không gương lật có những điểm hạn chế nào?

Hiện tượng trễ trong kính ngắm điện tử

Hiện nay không phải kính ngắm điện tử nào cũng đủ nhanh để truyền hình ảnh thời gian thực đến mắt bạn. Trong khi với OVF bạn sẽ không hề gặp hiện tượng này. Nhưng trong tương lai khi công nghệ phát triển, nhược điểm này có thể sẽ không còn!

Khả năng lấy nét liên tục còn hạn chế

Mặc dù công nghệ lấy nét tương phản trên máy ảnh mirrorless đã đạt được nhiều thành tựu đáng kể nhưng nếu bắt chúng phải lấy nét liên tục và bắt nét các chuyển động nhanh thì hiệu suất của chúng không được tốt như DSLR.

Tuy nhiên công nghệ lấy nét lai trong tương lai sẽ có thể khắc phục được điều này. Một lý do khiến cho khả năng lấy nét nhanh của máy ảnh mirrorless chưa thực sự phát triển mạnh có thể là do kích thước của chúng không phù hợp với các ống kính tele lớn

Tuổi thọ pin

Với DSLR bạn có thể chụp khoảng 800 đến 1000 bức ảnh sau mỗi lần sạc đầy pin. Nhưng với máy ảnh không gương lật con số này chỉ khoảng 300-400 bức thôi. Rõ ràng hệ thống EVF và LCD tốn nhiều điện hơn so với cơ chế gương phản xạ của DSLR.

Có thể điều này không thực sự quan trọng với nhiều người, nhưng với những người phải di chuyển nhiều thì nó lại là một mối lo đó!

Các “chấm đỏ”

Do khoảng cách từ ống kính đến cảm biến ảnh trên máy ảnh mirrorless rất ngắn nên khi chụp các bức ảnh mặt trời (hay những nguồn sáng mạnh), đặc biệt là ở khẩu độ nhỏ, bạn có thể nhìn thấy những “chấm đỏ” xuất hiện trên ảnh. Không may là hiện tượng này gặp ở hầu hết các máy ảnh không gương lật!

Nếu bạn tìm kiếm trên internet có thể thấy rất nhiều người than phiền về hiện tượng này.

Màu sắc trên EVF chưa thực sự “tự nhiên” như OVF

Sống động hơn, tương phản cao hơn so với thực tế là những điều bạn có thể nhìn thấy trên EVF. Nó cũng giống như chiếc tivi nhà bạn thôi, mọi thứ đều “hơn” so với thực tế!

4. Nên chọn DSLR hay Mirrorless?

Đây là một câu hỏi rất khó trả lời! Tại sao ư? Vì hiện tại mỗi loại đều có những ưu, nhược điểm riêng và chúng phù hợp với những nhu cầu riêng. Cuộc đua giữa 2 dòng máy này vẫn chưa chấm dứt, không có ai đủ nổi bật để loại bỏ đối thủ hoàn toàn.

Nếu đọc qua những phân tích bên trên của mình, có thể bạn sẽ thiên về máy ảnh mirrorless hơn vì khả năng rất cao chúng sẽ là tương lai của nhiếp ảnh chuyên nghiệp. Nhưng tại sao các máy ảnh DSLR vẫn bán rất chạy? Có thể là vì nó có hệ thống ống kính phong phú; hệ thống lấy nét nhanh hơn, đáng tin cậy hơn (đặc biệt khi chụp các vật thể chuyển động nhanh mà không thể dự đoán trước) hoặc chỉ đơn giản là do tuổi thọ pin của nó lâu hơn!

Chính vì thế khi quyết định lựa chọn mua máy “không gương” hay “có gương”, bạn cần xem xét nhu cầu của bạn là gì? Và bạn đặt nặng yếu tố nào nhất?

Bạn nghĩ gì về vấn đề này? Hãy cho chúng tôi biết những suy nghĩ của bạn bằng cách comment vào bên dưới!